Klasyfikacja suplementów według COMS i KMPKOl
Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej i Komisja Medyczna Polskiego Komitetu Olimpijskiego opracowały dokument dotyczący stosowania suplementów diety i żywności funkcjonalnej w sporcie.1 Ustanowienie wspólnego stanowiska obu organizacji miało na celu wskazanie, które suplementy diety są warte stosowania, a co do których istnieje zbyt mało wiarygodnych dowodów potwierdzających skuteczność działania, aby inwestować w nie środki polskich związków sportowych.2
Skuteczność suplementów diety została oceniona na podstawie analizy ogólnodostępnych informacji naukowych, gdzie pod uwagę były brane tylko wyselekcjonowane badania, które zostały uznane za wiarygodne tj. dotyczące określonej populacji (dorośli 19 – 44 lat), o odpowiedniej wielkości próby, stosunkowo nowe (< 10 lat) i wykorzystujące odpowiednie metody badawcze (metaanaliza, randomizacja) przy odrzuceniu badań na zwierzętach, badań In vitro oraz wykluczające konflikt interesów autorów i podejrzany rodzaj finansowania badania. Takie odfiltrowanie informacji miało na celu zawężenie obszaru oceny suplementów do informacji przydatnych względem zawodników polskich związków sportowych.
Związki chemiczne, co do których istnieją przesłanki o przydatności w sporcie, zostały zakwalifikowane do trzech grup – A, B i C (tab. 1.). W pierwszej grupie zawarte są produkty rekomendowane, czyli takie, których skuteczność została potwierdzona wieloma rzetelnymi badaniami naukowymi i ich przydatność we wspomaganiu wysiłku fizycznego jest z całą pewnością wysoka. Grupa B, to produkty na temat, który wyselekcjonowane wcześniej rzetelne badania, nie dały jednoznacznego potwierdzenia na temat skuteczności wspomagania sportowców, jednak istnieją przesłanki o zasadności ich stosowania potwierdzone w wartościowych pracach. Ostatnia grupa – C, obejmuje suplementy, na temat których nie znaleziono wartościowych badań naukowych, potwierdzających korzystny wpływ na wspomaganie wysiłku fizycznego lub wykazano, skutki uboczne/działania toksyczne.
Tabela 1. Klasyfikacja suplementów diety wg. COMS i KMPKOl
Źródło: opracowanie na podstawie: Wspólne Stanowisko Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej i Komisji Medycznej Polskiego Komitetu Olimpijskiego: Stosowanie suplementów diety i żywności funkcjonalnej w sporcie. Rekomendacje dla polskich związków sportowych. Warszawa 2012, s. 4.
Trzeba zauważyć, że takie organizacje jak COMS i KMPKOl nie mogły sobie pozwolić na rekomendowanie suplementów, które potencjalnie mogłyby powodować jakieś skutki uboczne. Dlatego część, skutecznych pod względem wspomagania sportowca, suplementów trafiła automatycznie do grupy C. W praktyce wielu sportowców używa produktów z grupy B i C, jednak w dokumencie tej rangi użyta klasyfikacja jest uzasadniona. W dalszej części artykułów pojawią się wnioski m.in. oparte na analizie tego dokumentu i przytoczonych w nim badań naukowych.
Źródła:
- Krzysztofiak H., Krzywański J., Frączek B., Podkowska J., Misiorowska J., Chłoń K., Parol D., Zembroń-Łacny A., Szyguła Z., Malczewska J. (2012): Wspólne Stanowisko Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej i Komisji Medycznej Polskiego Komitetu Olimpijskiego: Stosowanie suplementów diety i żywności funkcjonalnej w sporcie. Rekomendacje dla polskich związków sportowych. 11-13, 15-19, 22-27.
- Parol D. (2014): Stanowisko COMS i KMPKOl nt suplementów diety.
http://www.sci-fitness.pl/2014/06/stanowisko-coms-i-kmpkol-nt-suplementow.html
Autorem powyższego artykułu jest Patryk Bielawski. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, powielanie i wykorzystywanie bez zgody autora zabronione.
Zaznaczam, że rekomendacje są oparte na istniejących, wiarygodnych badaniach naukowych, a w przypadku niektórych związków chemicznych, po prostu nie ma badań, których wynik można uznać za (na pewno) wiarygodny, ponieważ np. dane badanie było przeprowadzone przy użyciu błędnych metod, lub wzięto zbyt małą próbę lub było to badanie in vitro lub przykładowo było to badanie sponsorowane itd. Wcześniej podane organizacje nie mogły pozwolić sobie na rekomendacje niektórych suplementów, ponieważ po prostu nie było wystarczających podstaw, do takiej rekomendacji.
Dlatego proszę nie patrzeć na te rekomendacje jako na bezwzględny wyznacznik tego co działa, a co nie działa. Część suplementów znajdujących się w grupie C jest niewątpliwie skuteczna, jednak może być szkodliwa przy nieodpowiednim dawkowaniu lub istniejących u danej osoby jednostkach chorobowych lub może być uznana za doping (lista substancji zabronionych jest na bieżąco aktualizowana i coraz dłuższa).
Zaznaczam, że rekomendacje są oparte na istniejących, wiarygodnych badaniach naukowych, a w przypadku niektórych związków chemicznych, po prostu nie ma badań, których wynik można uznać za (na pewno) wiarygodny, ponieważ np. dane badanie było przeprowadzone przy użyciu błędnych metod, lub wzięto zbyt małą próbę lub było to badanie in vitro lub przykładowo było to badanie sponsorowane itd. Wcześniej podane organizacje nie mogły pozwolić sobie na rekomendacje niektórych suplementów, ponieważ po prostu nie było wystarczających podstaw, do takiej rekomendacji.
Dlatego proszę nie patrzeć na te rekomendacje jako na bezwzględny wyznacznik tego co działa, a co nie działa. Część suplementów znajdujących się w grupie C jest niewątpliwie skuteczna, jednak może być szkodliwa przy nieodpowiednim dawkowaniu lub istniejących u danej osoby jednostkach chorobowych lub może być uznana za doping (lista substancji zabronionych jest na bieżąco aktualizowana i coraz dłuższa).