BCAA (ang. branched-chain amino acid – aminokwasy rozgałęzione) to trzy aminokwasy egzogenne (leucyna, izoleucyna i walina), czyli takie, które muszą zostać dostarczone z pożywieniem, ponieważ nie są syntezowane przez organizm, a są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka.117 Poszczególne frakcje białek różnią się zawartością aminokwasów rozgałęzionych (tab. 2.2.).
β-alanina (kwas 3-aminopropionowy) jest naturalnie występującym aminokwasem, z grupą aminową znajdującą się w pozycji „beta”. W przeciwieństwie do L-alaniny nie występuje w białkach mięśniowych jako budulec. Z pożywienia może zostać dostarczona z drobiu, wieprzowiny, wołowiny i ryb w postaci dwupeptydów: karnozyny (β-alanylo-L-histydyny), anseryny (β-alanylo-3-metylo-L-histydyny) i baleniny (β-alanylo-1-metylo-L-histydyny).
Beta-alanina razem z aminokwasem histydyną pozwalają zsyntezować dipeptyd karnozyny spełniający funkcję naturalnego bufora kwasu mlekowego. Karnozyna ma więc wpływ na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej w pracujących mięśniach, co teoretycznie pozwala na wydłużenie wysiłku fizycznego i tym samym zwiększenie efektywności treningu. Szybkie przetransportowanie kwasu mlekowego do wątroby pozawala na efektywną, potreningową odbudowę zasobów energetycznych.
Kreatyna to aminokwas, który ulega przemianie w fosfokreatynę, w wyniku fosforylacji z udziałem kinazy kreatynowej.
Fosfokreatyna przyczynia się do odnowy, obecnego w komórkach adenozynotrójfosforanu (ATP), który jest głównym nośnikiem energii w strukturach komórkowych i tkankowych.28 Ilość ATP i fosfokreatyny potrzebnej do resyntezy tego związku, jest szczególnie istotna w wysiłkach o maksymalnej intensywności, trwających 6 – 8 sekund i limituje ilość wykonanej pracy. Zatem zwiększenie stężenia fosfokreatyny w mięśniach staje się sprawą kluczową dla sportowca. Kreatyna aktywuje też powstanie komórek satelitarnych, warunkujących tempo wzrostu mięśni.
Kreatyna (kwas β-metyloguanidynooctowy) to niewątpliwie jeden z najbardziej rozpoznawalnych i popularnych suplementów wśród sportowców. Historia tego związku chemicznego rozpoczęła się wraz z odkryciem go w mięsie przez pewnego francuskiego chemika. Stąd też wzięła się nazwa „kreatyna” – z greckiego kreas oznaczającego mięso. W badaniach wykazano, że przeciętna koncentracja kreatyny w mięśniach szkieletowych u 70 kg mężczyzny wyniosła 124 mmol / kg beztłuszczowej masy ciała.1
Węglowodany są podstawowym źródłem energii przy wysiłkach przekraczających 65% tętna maksymalnego. Glukoza wykorzystywana jako pośrednie źródło energii, może pochodzić z glikogenu mięśniowego, krwioobiegu oraz z wątroby (z przemian z kwasu mlekowego i alaniny – procesu glukoneogenezy). Dostarczenie do organizmu glukozy podczas treningu pozwala na utrzymanie zdolności do intensywnego wysiłku przez dłuższy czas.1
Węglowodany są organicznymi związkami chemicznymi zbudowanymi z węgla, wodoru i tlenu. Związki te składają się z grup hydroksylowych, karbonylowych i niekiedy z mostków półacetolowych. Główny podział węglowodanów wyszczególnia dwie grupy tych związków: węglowodany proste (monosacharydy – jednocukry) i złożone (polisacharydy – wielocukry). O przydziale do jeden z grup decyduje ilość jednostek cukrowych występujących w cząsteczce. Węglowodany są głównym składnikiem energetycznym w przeciętnym systemie odżywiania. W teorii przyjmowanie węglowodanów podczas trwania wysiłku fizycznego skutkuje zniwelowaniem uczucia zmęczenia poprzez wpływ na obwodowy i centralny układ nerwowy. To z kolei pozwala na wydłużenie czasu wzmożonej aktywności fizycznej sportowca i bardziej efektywny trening.